Beheervisie It Mandefjild
Uitnodiging informatiebijeenkomst nieuwe beheervisie It Mandefjild

Begin dit jaar (2004) is It Fryske Gea begonnen met het ontwikkelen van een nieuwe gebiedsvisie voor het natuurreservaat it Mandefjild, (Bakkefeansterdunen, Heide fan Allardseach e.o.) nabij Bakkeveen, voor de periode 2004-2029.

Voorafgaand aan de ontwikkeling van de toekomstvisie is eerst en evaluatie uitgevoerd van het oude beheersplan voor dit gebied 1983-1993. Welke beheer- en inrichtingsmaatregelen zijn er de afgelopen tientallen jaren allemaal uitgevoerd en wat voor effect heeft dit gehad op met name de planten en de dieren in het gebied? In hoeverre zijn de doelen gerealiseerd?
Inmiddels zijn er op grond van deze ervaringen een aantal ontwikkelingsmogelijkheden voor de toekomst van dit gebied op een rij gezet, door ecologisch adviesbureau Altenburg & Wymenga, in opdracht van It Fryske Gea. Hieronder vindt u een brochure waarin achtergronden en toekomstmogelijkheden beknopt staan beschreven. Hieronder is een overzichtskaartje te vinden; het kaartje is nog puur een schetsplan, bedoeld om discussies op gang te brengen.

Voordat we hiermee verder gaan en keuzes gaan maken, willen we graag eerst alle omwonenden, belanghebbenden en belangstellenden de gelegenheid bieden hun mening over de toekomst van dit reservaat te laten horen. Daarom nodigen we u uit voor een informatie-bijeenkomst over dit onderwerp, op:

Woensdagavond 16 juni a.s. vanaf 20.00 uur
Locatie: Dúndelle, Mjûmsterwei 16 te Bakkeveen
Graag discussiëren we hier verder met u over de toekomstmogelijkheden van dit reservaat, tot ziens!

Namens It Fryske Gea, S. Rintjema

Brochure: toekomstmogelijkheden Mandefjild

It Mandefjild is een reservaat van It Fryske Gea van ruim 200 hectare, verdeeld onder de Bakkefeansterdunen, Heide fan Allardseach, Landweer en Landgoed Ald Bakkefean. Het bestaat uit heidevelden en bossen en vormt één geheel met het tussenliggende Staatsbosbeheergebied het Mandeveld. Het wordt begraasd door een kudde Drentse heideschapen, een aantal Schotse hooglanders en Exmoorpony's.

Beheersvisie
Het is voor natuurreservaten gebruikelijk om eens in de zoveel tijd op een rijtje te zetten hoe de stand van zaken is. Verlopen de ontwikkelingen naar wens? Wat kan er beter of wat moet anders? Zijn er nieuwe ontwikkelingen? Hoe zien we de toekomst? Op dit moment wordt er gewerkt aan een nieuwe beheersvisie voor It Mandefjild, waarin dergelijke zaken aan de orde komen. Deze visie moet het oude beheersplan 1983-1993 gaan vervangen.

Een waardevol gebied
Wat het gebied bijzonder maakt is de afwisseling: zowel reliëfrijke heide, stuifzand, enkele vennen en dobben, graslanden, akkers als (loof- en naald-) bossen maken er deel van uit.
Er groeien verschillende bijzondere plantensoorten, zoals Stekelbrem, Kleine zonnedauw en Klokjesgentiaan. De afwisseling maakt bovendien dat er een grote variatie aan dieren voorkomt, waaronder de Gele ringboleet (zeldzame paddestoel), Roodborsttapuit (rode lijst vogel), Adder (slang), Bruine vuurvlinder en Koraaljuffer (libel). Ook heeft het een rijke historie, getuige de holle wegen, grafheuvels en de landweer (de oude verdedigingswal tussen Friesland en Drenthe). Dit alles maakt dat recreanten er graag komen. Het gebied heeft dan ook een duidelijke recreatieve betekenis in de regio.
Het gebied heeft de internationale Habitat-beschermingsstatus gekregen vanwege o.a. de bijzondere heidevegetaties.

De afgelopen 20 jaar
In de afgelopen 20 jaar is er hard gewerkt en veel veranderd. Door aankoop en inrichting van een deel bos werd het mogelijk om een eenheid te vormen met het tussenliggende Staatsbosbeheergebied, begraasd door een schaapskudde. Daarnaast zijn er delen heide geplagd, stukken bos gekapt en poelen gegraven en worden geregeld stukken gemaaid. Bij de kooi zijn akkertjes aangelegd. Er is aandacht besteed aan cultuurhistorie, recreatie en voorlichting: zo is er bijvoorbeeld een archeologische wandelroute door het gebied gemaakt. Het gebied is ook groter geworden, door aankopen langs de Nije Drintse Wei en in het beekdal van het Koningsdiep.

Wat kan er beter?
Naast positieve ontwikkelingen zijn er natuurlijk ook zaken die beter kunnen. Zo zijn van sommige bijzondere plant- en diersoorten de aantallen erg klein, waardoor ze kwetsbaar worden voor uitsterven. Ook ontbreken er soorten die je juist wél zou verwachten in zo'n heidegebied, bijvoorbeeld de Das, de Eekhoorn en de Kommavlinder.
Een deel van de gesignaleerde problemen heeft er mee te maken dat het gebied te veel uit losse terreintypen bestaat, zonder onderlinge verbindingen. Vooral voor kleinere dieren vormen stukken bos tussen heideveldjes en vennen al snel een te grote barrière. Verder zorgen grote aantallen bezoekers of bepaalde activiteiten soms plaatselijk voor verstoring van de rust. Anderszijds zijn er op plaatsen misschien verbeteringen in de recreatieve voorzieningen gewenst.

Mogelijke ontwikkelingen
Er zijn verschillende mogelijkheden om het gebied aantrekkelijker te maken voor allerlei bijzondere planten, dieren èn mensen. Door plaatselijk bos te kappen kan de heide groter en opener worden. Ook kunnen er doorgangen gemaakt worden tussen verschillende gebiedsdelen. Een ander idee is om meer poelen te maken, waarin libellen en amfibieën zich voort kunnen planten. Misschien zijn er bovendien mogelijkheden voor wat meer natte heide.
Belangrijk is ook dat het gebied deel uit maakt van het zogenaamde ROM-project Zuidoost Friesland. Een gebiedscommissie die in dat verband voor het Koningsdiep is ingesteld, heeft gronden aangewezen als toekomstig natuurgebied. Deze percelen, vooral in het beekdal van het Koningsdiep, zullen in de toekomst deel uit gaan maken van dit natuurgebied. Hier zouden soortenrijke graslanden ontwikkeld kunnen worden, met plaatselijk open water en bosjes. Ook kunnen hier nieuwe fiets- en wandelmogelijkheden komen.

Hoe kan het gebied er uit gaan zien?
Op het kaartje (zie hieronder) is een beeld geschetst van hoe It Mandefjild er in de toekomst uit zou kunnen gaan zien. Stelt u zich voor:
De kern vormt een aaneengesloten heidegebied, waar verspreid staande bomen plaatselijk zorgen voor variatie en enige beslotenheid. Er zijn plaatselijk delen bos gekapt om meer heide en meer samenhang te krijgen. Ook is er een aantal poelen bijgekomen. De heide wordt, net als nu het geval is, begraasd door een schaapskudde, Schotse hooglanders en pony's. De schaapskudde wordt geregeld gestuurd door een herder met honden. Ook de Valkenhof, een nieuw gedeelte langs de Nije Drintse Wei, wordt meebegraasd nadat de verrijkte bovengrond is afgegraven en ontwikkeld zich nu als een heischraal grasland.
Doordat er wat meer natte delen en water bij zijn gekomen, zijn enkele paden iets omgelegd en is een bruggetje geplaatst. In het beekdal is er een nieuw fiets- en wandelpad bijgekomen. Waar deze de beek kruist staat een informatiepaneel, dat vertelt over het verleden en de toekomst van het beekdal. Vanaf het fietspad is er uitzicht over een gevarieerd, soortenrijk graslandgebied met enkele meertjes, een kronkelende beek en kleine moerasbosjes.

Wat denkt u hiervan?
Voor alle duidelijkheid: dit is een schets van hoe het gebied er, volgens ons, uit zou kunnen zien. Voordat er beslissingen genomen gaan worden horen

Het gekleurde gebied op het kaartje hieronder toont het gebied tussen de vaart, Bremerwei (Siegerswoude), Allardsoog en de Nije Drintsewei.