Pûpekruis van Bakkeveen
Foto's en tekst: Willem Dolstra
In de berm van de
Duerswâldmerwei, de weg tussen Bakkeveen en Wijnjewoude ligt even
voorbij de Beakendyk een mysterieus kruis verscholen. Het
herdenkingsmonument van gele steentjes, in de volksmond 'Poepekrus'
geheten is geplaatst op de plek waar volgens de overlevering in vroeger
tijden de jeugdige Hannekemaaier Niels uit Nedersaksen werd beroofd en
vermoord.
Het
monument is naast zijn cultuurhistorische waarde ook landschappelijk van
grote betekenis voor de wijde omgeving. Van 1600 tot 1900 trokken in het
voorjaar grote groepen Duitse Hannekemaaiers (Poepen) uit de armoedige
omgeving van Westfalen en NederSaksen naar de Friese greidhoek. In feite
waren het de eerste gastarbeiders. Zij besteden zich bij de boeren uit
als maaier. In hun voetspoor volgden de kooplieden (kiepkerels) met hun
handelswaar. Over de weg naar Drente kwamen zij bij Bakkeveen Friesland
binnen en gingen vervolgens verder over de Beakendyk richting
Beetsterzwaag.
Ook de Beakendyk is van grote
landschappelijke en historische waarde. De Hannekemaaiers waren van
wezenlijk belang voor de vorming van de oude handelsroute. Het
eenvoudige gedenkteken is een symbool van een roemrijk verleden. Het ene
monument versterkt de functie van de ander. Naast de beide
cultuurhistorische monumenten, herinneren grote bedrijven als Vroom en
Dreesman. Brenninkmeijer, Lampe, Vos, Sweigmann en Poiesz nog steeds aan
de ondernemende Duitse kooplieden. Het vergeten monument zou
ondergebracht moeten worden bij landschapsbeheer Friesland. Het
cultuurhistorisch erfgoed is het zeker waard om onder de aandacht van
een groter publiek te brengen. In de eerste plaats dient er in de
onmiddelijke nabijheid van het Poepekrus een goede omschrijving over de
hisstorische achtergrond geplaatst te worden. Daarnaast moet het
onderhoud beter geregeld worden (o.a onkruid verwijderen en
grasmaaien).
Oproep aan nazaten Hannekemaaiers
en Kiepkerels (gepubliceerd
in 2001)
Ik
denk dat sommigen van u het interessant zullen vinden dat aan de
Duerswâldmerwei, de weg van Bakkeveen naar Wijnjewoude, in de buurt van
de Beakendyk (een voormalige eeuwenoude handelsroute) nog altijd een
eenvoudig monument ligt dat aan het roemrijke verleden herinnert. Het
gedenkteken, een in de berm van de weg gestoken kruis is een eerbetoon
aan een jonge Hannekemaaier die op de terugweg werd beroofd en gedood.
De gemeente Opsterland heeft al vroeg het belang van het monument
onderkend.
Al rond 1920 verzorgde de plaatselijke
wegwerker het jaarlijkse onderhoud. Mijn schoonvader wijlen de heer M.
Smid was de laatste wegwerker. Nadien raakte het monument in de
vergetelheid.
In 1969 werd het kruis met moeite
teruggevonden. Om van het onderhoud af te zijn is het zandkruis toen
vervangen door gele straatsteentjes. Twee jaar geleden werd in een
krantenartikel het idee geopperd om het gedenkteken door middel van een
maquette beter onder de aandacht van een groter publiek te brengen en op
deze manier voor het nageslacht te bewaren. Tot nu toe is hier door
verschillende oorzaken weinig van terecht gekomen en heb ik de taak op
mij genomen om samen met plaatselijke verenigingen een goede oplossing
te vinden. 
U zult begrijpen dat ik sponsors zoek.
Maar meer nog zouden uw persoonlijke medewerking en inbreng van ideeën
bijdragen tot een stuk meerwaarde van een zeldzaam en uniek stukje
geschiedenis.
Ik hoop dat ik uw belangstelling heb
gewekt en wacht op spoedige reacties.
Willem Dolstra
Nije Buorren 6 9243 JR Bakkeveen (NL)
tel. 0516-541355 bgg 06-20746539
En die reacties kwamen er: klik hier.
|